Kώστας Kαββαθάς
«?Κανένας τόπος στη γη δε διαθέτει την ομορφιά και τα χρώματα του
Αρχιπελάγους, καμία χώρα δεν έχει τόσο πολλά και όμορφα, σε καμία χώρα ο
επισκέπτης δεν μπορεί να ?ακούσει? τον ήχο που κάνει ο ήλιος καθώς χτυπάει
την πέτρα ή την άμμο και σε καμία δεν μπορεί να επισκεφθεί τις Μυκήνες, την
Κνωσό, την Πύλο, τη Θήρα, το Ακρωτήρι και, γιατί όχι, την Ακρόπολη των
Αθηνών (όταν οι φύλακες δεν απεργούν)?»
ΠΑΕΙ κι αυτό. Πέρασε χωρίς ούτε αυτή τη χρονιά να τιμήσουμε την υπόσχεση
που έχουμε δώσει για πραγματικές διακοπές που τόσο πολύ τις έχουμε ανάγκη.
Λίγο η μετακόμιση, λίγο η πίστη (όχι μόνο του υπογράφοντος) ότι αν
απουσιάσουμε από το γραφείο περισσότερες από πέντε μέρες, θα καταστραφεί
το? σύμπαν, και το φετινό καλοκαίρι έφυγε χωρίς να επισκεφθούμε τις
Κυκλάδες ή τα νησιά του βόρειου Αιγαίου, που μας έχουν χαρίσει τις
ωραιότερες αναμνήσεις. Όπως κάθε χρόνο, έτσι και φέτος υποσχεθήκαμε στον
εαυτό μας πως «του χρόνου, οπωσδήποτε», ξέροντας ότι δεν υπάρχει μεγαλύτερο
ψέμα απ? αυτό. Όπως κάθε χρόνο όμως, έτσι και φέτος, κάτι συμβαίνει, και το
μόνο που καταφέρνουμε είναι να αποδράσουμε τέσσερις-πέντε μέρες, συνήθως
στο σπίτι ενός φίλου που είχε την εξυπνάδα να «δει» νωρίς ότι η ζωή δεν
είναι μόνο άγχος και δουλειά.
Εκεί, στη γαλήνη ενός λεμονόκηπου κι έχοντας μπροστά σου τη μητέρα Θάλασσα,
πέφτεις ακόμα περισσότερο στη «λούμπα». Αρκούν τρεις μέρες μακριά από
τηλέφωνα, σελιδοποιήσεις και καταληκτικές ημερομηνίες (deadlines) για να
καταλάβεις πόσο μεγάλο κακό έκανες στον εαυτό σου (και στους δικούς σου) με
το να μη φεύγεις τουλάχιστον είκοσι μέρες το χρόνο, όπως κάνουν εκατομμύρια
άνθρωποι στην Ελλάδα και στον περισσότερο κόσμο.
Βέβαια, ένας λεμονόκηπος στις Σπέτσες έχει υπέρ και κατά. Στα πρώτα
περιλαμβάνονται τα όσα διαβάσατε πιο πάνω συν δυο-τρία βιβλία, που είχες
αρχίσει και που ποτέ δεν είχες καταφέρει να τελειώσεις, όπως τον «Μυκηναϊκό
Κόσμο» του Τσάντγουϊκ (για το οποίο περισσότερα στον Αντίλογο), «Οι Έλληνες
και οι κληρονομιές τους» του Τόινμπι, άντε και ένα του? Τσόμσκι για τη
«νέα» Νέα Τάξη Πραγμάτων (που είναι τόσο παλιά όσο και ο άνθρωπος), και οι
πέντε μέρες περνούν πριν αρχίσουν, και άντε πάλι στο μαγκανοπήγαδο μέχρι το
επόμενο φωτεινό διάλειμμα που ποτέ δεν ξέρεις αν θα έλθει (κανείς μας, ποτέ
δεν πρέπει να ξεχνάει την υγεία του).
Να ?μαστε λοιπόν πάλι μαζί το Σεπτέμβριο για μια χρονιά που προμηνύεται
σκληρή και δύσκολη, μια και όπως διαβάζω στις εφημερίδες τα μεγέθη της
ελληνικής οικονομίας (πληθωρισμός, δημόσιο χρέος, εισοδηματική πολιτική)
δεν «πληρούν» τους στόχους του Μάαστριχτ, και οι Βρυξέλλες (αν δεν το έχουν
ήδη κάνει) πρόκειται να μας τραβήξουν ακόμα μία φορά? το αυτί.
Και εδώ που τα λέμε καλά θα κάνουν, γιατί, όπως όλοι πιστεύουν (εκτός από
τους πιστούς του Παλαιοχριστιανικού Κόμματος του ελληνικού K.K.), η
Ευρωπαϊκή Ένωση είναι μονόδρομος για τη χώρα μας και καλά θα κάνουμε να
ικανοποιήσουμε τις απαιτήσεις των Βρυξελλών όσο κι αν αυτό δε μας αρέσει
ιστορικά ή (αμπελο)φιλοσοφικά.
«Καλά», λένε πολλοί. «Πώς θα καταφέρουμε να τα βγάλουμε πέρα με τα θωρηκτά
της ευρωπαϊκής οικονομίας; Εμείς, το μόνο που παράγουμε (σε βιοτεχνικό
επίπεδο) είναι αγγούρια και ντομάτες και η μοναδική μας βιομηχανία είναι ο
τουρισμός στον οποίο δεν τα πάμε και τόσο καλά, αν λάβουμε υπόψη ότι η
Πορτογαλία είχε πέρυσι 25 εκατομμύρια τουρίστες ενώ η Ελλάδα 8 με 9
εκατομμύρια...»
Και να που η παλιά θέση αυτού του περιοδικού (και αν θέλετε και του
υπογράφοντος) κάνει μια ακόμα φορά την εμφάνισή της χωρίς ίχνος
πατριδοκαπηλίας ή αρρωστημένου εθνικισμού ή τοπικισμού: οι Έλληνες θα
μπορούσαν να ήταν πρώτοι στη μεγάλη αυτή βιομηχανία παροχής υπηρεσιών, αν
στα χρόνια από το 1960 και μετά είχαν την τύχη να κυβερνηθούν από
πραγματικούς? Έλληνες.
Γιατί το λέω αυτό; Γιατί δεν υπάρχει γωνιά της πανέμορφης αυτής χώρας, της
ωραιότερης στον κόσμο ?όπως μπορούν να σας διαβεβαιώσουν όσοι, ακολουθώντας
τη μόδα της εποχής, ταξιδεύουν σε αποκαλούμενα «εξωτικά» μέρη όπως: Μπαλί,
Μαλβίδες, Σεν Τομά και αλλού. Αν τους ρωτήσεις «πώς ήταν», θα σου
απαντήσουν ότι δεν υπάρχει χώρα σαν την Ελλάδα, κι αυτό το λένε OXI επειδή
είναι Έλληνες, αλλά επειδή αυτή είναι η αλήθεια.
Κανένας τόπος στη γη δε διαθέτει την ομορφιά και τα χρώματα του
Αρχιπελάγους, καμία χώρα δεν έχει τόσο πολλά και όμορφα, σε καμία χώρα ο
επισκέπτης δεν μπορεί να «ακούσει» τον ήχο που κάνει ο ήλιος καθώς χτυπάει
την πέτρα ή την άμμο και σε καμία δεν μπορεί να επισκεφθεί τις Μυκήνες, την
Κνωσό, την Πύλο, τη Θήρα, το Ακρωτήρι και, γιατί όχι, την Ακρόπολη των
Αθηνών (όταν οι φύλακες δεν απεργούν).
Θα πείτε.... Μα αφού είναι όλα τόσο ωραία και μοναδικά, πώς γίνεται και
Έλληνες και ξένοι όπου σταθούμε και όπου βρεθούμε βλέπουμε τους Έλληνες να
πυροβολούν το? πόδι τους; Πώς γίνεται και με την εξαίρεση της Μυκόνου και
της Ρόδου, τα περισσότερα τουριστικά κέντρα να κάνουν το παν για να διώξουν
τους επισκέπτες;
H απάντηση είναι απλή, κρυμμένη λίγο στα σοκάκια και στις εξοχές της
Μυκόνου, στους διαδρόμους των ξενοδοχείων και στις ?οργανωμένες? παραλίες
της Ρόδου, στα πεντακάθαρα χωριά της Σαντορίνης: στα τρία αυτά νησιά (ίσως
και σε κάποιο άλλο που δεν είχαμε μέχρι σήμερα την ευκαιρία να
επισκεφθούμε) οι τοπικοί επιχειρηματίες αλλά και οι απλοί άνθρωποι πήραν
την υπόθεση στα χέρια τους και όντας σαφώς πιο έξυπνοι και πιο προχωρημένοι
από άλλους, κατάφεραν να συνδυάσουν το φυσικό κάλλος με την παροχή σωστών
υπηρεσιών και κέρδισαν.
Έτσι απλά. Χωρίς μυστήρια, χωρίς κραυγές του τύπου «το κράτος φταίει για
όλα», ή «τι κάνει το κράτος για μας» κατάφεραν να κάνουν τα νησιά ξακουστά
στον πλανήτη.
Βέβαια αυτό δεν αρκεί, γιατί εκτός από το «ηλιοβασίλεμα» στην Οία η
Σαντορίνη έχει να δείξει και τις ανασκαφές στο Ακρωτήρι. Οι οποίες
ανασκαφές έχουν σταματήσει γιατί δεν υπάρχουν χρήματα για να πληρωθεί ο
κόσμος που εργάζεται εκεί, με αποτέλεσμα η Ελλάδα όχι μόνο να πυροβολεί το
πόδι της, αλλά να κόβει το κεφάλι της και να το πετάει βορά στα σαγόνια του
τουρκικού οργανισμού τουρισμού, αλλά και του υπουργείου Πολιτισμού (αν
υπάρχει κάτι τέτοιο) που ισχυρίζονται ότι οι πόλεις της Ιωνίας χτίστηκαν
από? Τούρκους!
Και να ήταν μόνο το Ακρωτήρι με τις πέρα για πέρα «μαγικές» τοιχογραφίες
και τα εκπληκτικής αρχιτεκτονικής σπίτια που αποκάλυψε η σκαπάνη του
καθηγητή Μαρινάτου! Στα βόρεια λάμπει το άστρο της Βεργίνας, στα νότια μας
περιμένουν οι grande dammes της Κνωσσού, στις πήλινες πινακίδες των
Μυκηνών, της Πύλου και των Θηβών είναι θαμμένη η αρχή της ελληνικής γλώσσας
(όχι οχτώ, αλλά δεκαοχτώ αιώνες π.Χ. παρακαλώ). Παντού, στα ερείπια που
βλέπουμε σε λόφους, βουνά και πεδιάδες, κρυμμένος κάτω από «άγια» χώματα
και περιμένοντας να αποκαλυφθεί από τη σκαπάνη του αρχαιολόγου, καλυμμένος
από το μπλε της πρωτοθάλασσας του Αιγαίου, χαμένος στην ιερή γη της
Μακεδονίας, της Πάφου (ποιος ξέρει για τα ευρήματα στην Έγκωμη;) και της
Ιωνίας είναι ένας πολιτισμός και μια ιστορία που όμοιά τους δεν υπάρχουν
στη γη. Και αντί ταπεινά να τα προβάλλουμε και με χαμηλή και ήπια «φωνή» να
τα δείχνουμε σε μας και στα παιδιά μας, αλλά και στους ξένους που
επικέπτονται την Ελλάδα, αντί να τα σεβόμαστε και να τα τιμάμε και μέσα απ?
αυτά και με αυτά να φτιάχνουμε την Οικονομία, το Παγκόσμιο Πρωτάθλημα
Στίβου, την Ολυμπιάδα του 2004, την Ελλάδα του Μάαστριχτ, διάβολε ?για την
οποία τόσο μελάνι και τόσο «αίμα» χύνεται ή πρόκειται να χυθεί? κάνουμε
ό,τι μπορούμε για να τα καταστρέψουμε, να τα ρυπάνουμε, να τα ξεχάσουμε.
«Γκρινιάζει» ο Καββαθάς λένε μερικοί, κι ίσως έχουν δίκιο, αλλά πώς να μην
«γκρινιάζεις» όταν βλέπεις ότι ενώ η Αθήνα συνορεύει με το Λουξεμβούργο,
αγοράζεις σκάφη από τη Φορμόζα, αυτοκίνητα από τη Νότια Κορέα και τη
Μαλαισία (όπου να ?ναι έρχονται) και μοτοσικλέτες από την Ινδία και το?
Πακιστάν. Πώς να μην «γκρινιάξεις», όταν βλέπεις έναν πραγματικά
«αριστοκρατικό» λαό, του οποίου η ιστορία, η σκέψη, η τέχνη, ακόμα και αυτό
που οι «πολιτισμένοι» της δύσης αποκαλούν «χιούμορ», δεν έχουν όμοιό τους
στη γη, να «σκοτώνεται» για μια θέση στο «δημόσιο», για ένα αυθαίρετο, για
ένα πανωσήκωμα ή για την απόκτηση ενός Μπαντζάι κουπέ. Και ακόμα χειρότερα,
πώς να μην πονέσεις όταν βλέπεις τις (όποιες) ηγεσίες του να εκλιπαρούν
τους Βέλγους, τους Δανούς, τους Αυστριακούς και άλλους «μπούρτζους» της
E.E. για ένα κομμάτι της πίτας της ONE...
Είναι πράγματα αυτά για έναν λαό για τον οποίο ο μεγάλος φιλέλλην και
ιστορικός ο Arnold Toynbee στον πρόλογο του βιβλίου του «Οι Έλληνες και οι
κληρονομιές τους» γράφει: ...«Τα επιτεύγματα των Βυζαντινών Ελλήνων στην
αρχιτεκτονική και στις πλαστικές τέχνες είναι εξέχοντα και μεγάλα. Οι
Νεοέλληνες δεν έχουν παράγει μόνο μεγάλους ποιητές. Στον πόλεμο για την
ανεξαρτησία τους και στα πρόσφατα κινήματα αντίστασης κατά των ξένων
εισβολέων πραγματοποίησαν πράξεις ηρωισμού τόσο υψηλές, όσο τα κατορθώματα
των προγόνων τους στο Μαραθώνα και στις Θερμοπύλες, ενώ σε πιο γήινο
επίπεδο διαδραματίζουν έναν ιδιαίτερα υψηλό και επιτυχή ρόλο στην
οικονομική ζωή του σύγχρονου κόσμου....»
Αυτά διαβάζω, αλλά και όσα αναφέρουν άλλοι επιφανείς ξένοι για την πατρίδα
μου και γράφω τα όσα γράφω. Γιατί, εκτός από το να μπορεί να αγοράζει
«φθηνά αυτοκίνητα», θα ήθελα η Ελλάδα να μπορεί να σχεδιάζει και να
κατασκευάζει αυτοκίνητα (όπως η τελευταία σκουπιδοχώρα στη γη), ώστε να μη
φθάνει στο πέρα για πέρα γελοίο σημείο να δανείζεται «χοντρά» από τις ξένες
τράπεζες για να μπορεί να αγοράζει προϊόντα που κάλλιστα θα μπορούσαν να
κατασκευάζονται εδώ (αν δεν υπήρχαν τόσοι προδότες στην εξουσία, αλλά και
στο συνδικαλιστικό κίνημα). Αν αυτό λέγεται «γκρίνια» ε, τότε ναι, χίλιες
φορές είμαι «γκρινιάρης». Με την «γκρίνια» όμως έγιναν τα όσα θαυμάσια και
λαμπερά έκανε αυτό το περιοδικό στα 28 χρόνια της κυκλοφορίας του. Αν
μερικοί δεν τα βλέπουν (ή κάνουν πως δεν τα βλέπουν) δε σημαίνει ότι δεν
έγιναν (κι αν τα έχουν ξεχάσει, θα τα θυμίσουμε στο τεύχος των 30 ετών που
πλησιάζει γοργά).
Αυτό το περιοδικό πάντως είναι ?όπως είχαμε γράψει και στο πρώτο «Εν Λευκώ»
τον Οκτώβριο του 1970? περιοδικό «για τα αυτοκίνητα», που γράφεται από
ανθρώπους για ανθρώπους και μάλιστα Έλληνες (με την έννοια που δίνουν στον
όρο όσοι αναφέραμε πιο πάνω, αλλά και οι απλοί και αξιοπρεπείς, τίμιοι και
καθαροί άνθρωποι του καθημερινού μόχθου).
Μπορεί οι 4TPOXOI να μην απορρέουν life style, μπορεί να μην ακούγονται στα
παράθυρα των «οχτώμιση» και οι ιδιοκτήτες και οι συντάκτες τους να μη
γλύφουν τις εκάστοτε εξουσίες, αλλά πιστεύουμε ?και μπορεί να κάνουμε
λάθος? ότι μιλάνε μια γλώσσα που την καταλαβαίνει μικρή μερίδα του λαού
μας, που χωρίς εθνικιστικές εξάρσεις και υστερικές προγονολατρίες τιμά την
ιστορία και τον πολιτισμό, τον ίδιο εκείνο πολιτισμό που τιμούν οι ισπανοί
ελληνιστές Ρουϊπέρεθ και Μελένα (τι του κάνατε, ρε αγροίκοι, του ανθρώπου
και πήρε των ομματιών του κι έφυγε από την Ελλάδα;), οι άγγλοι ιστορικοί
Τσάντγουϊκ και Τόινμπι και εκατομμύρια άλλοι ξένοι που αγαπούν την Ελλάδα
περισσότερο από πολλούς δήθεν «Έλληνες»._Κ.Κ.